To υπερωκεάνειο «Νέα Ελλάς» στο λιμάνι του Πειραιά, έφερνε τους ξενιτεμένους στην Ελλάδα.
Της Δήμητρας Ποντοπόρου.
Αν μια φράση μας έρχεται συνειρμικά στο νου, όταν ακούμε τη λέξη AHEPA, αυτή είναι η φράση ανθρωπιστική βοήθεια.
Η νοσταλγία που γίνεται φιλανθρωπία
Οταν μιλάμε για το έργο μιας οργάνωσης συχνά μας διαφεύγει πως οι πρωτοβουλίες και οι χρηματοδοτήσεις προέρχονται από τα μέλη της. Οσοι εντάσσονται στις οργανώσεις AHEPA είναι κυρίως Ελληνοαμερικανοί, Ελληνες της Διασποράς και γηγενείς Ελληνες. Αριθμώντας σχεδόν 20.000 μέλη είναι η μεγαλύτερη κοινοτική ελληνοαμερικανική οργάνωση. Οι κινητήριες δυνάμεις αυτών των ανθρώπων είναι η αγάπη για τον άνθρωπο, δηλαδή η φιλανθρωπία και η νοσταλγία της πατρίδας. Η νοσταλγία έχει μέσα της το νόστο, την επιστροφή και το άλγος, τον πόνο.
Κυρίως τον πόνο του ξενιτεμένου και κάποτε και τη θλίψη για την πατρίδα που υποφέρει. Σε μία έρευνα μου σε βιβλιοθήκη βρήκα ένα φύλλο του «Εθνικού Κήρυκα» του 1953, όπου διαφημίζεται η διοργάνωση ταξιδιού, AHEPA EXCURSION, στην Ελλάδα και την Κωνσταντινούπολη για το Πάσχα. «Εκ Νέας Υόρκης, Μαρτίου 14, 1953».
Μόλις λίγα χρόνια πριν είχε τελειώσει ο πόλεμος στην πατρίδα. Ποια εικόνα της χώρας θα έβρισκαν τότε; Πόσο μεγάλη αντίθεση με την πλούσια Αμερική. Κι όμως! Για πόσους Ελληνες της Αμερικής αυτό θα ήταν το ταξίδι που ονειρεύονταν στη ζωή τους στην ξένη χώρα. Μελέτησα τις λεπτομέρειες. Δεν ήταν εύκολο ταξίδι. Η διάρκεια του ταξιδιού από τη Νέα Υόρκη στον Πειραιά με το καράβι μεγάλη, δύο εβδομάδες.
«Το υπερωκεάνειο ‘Νέα Ελλάς’ θα φτάσει στον Πειραιά την 28η Μαρτίου το πρωί και στις 2 Απριλίου -που τότε ήταν η Μεγάλη Πέμπτη-, θα αναχωρήσει για Κωνσταντινούπολη με όσους εκδρομείς θελήσουν να κάνουν Πάσχα στην Κωνσταντινούπολη». Της εκδρομής ηγείτο ο Υπατος Πρόεδρος της AHEPA κατά τα έτη 1951-1953 Peter L. Bell. Ο κύριος Bell ήταν έγκριτος δικηγόρος εκ Worcester, Massachusetts, ο οποίος μάλιστα εκτός των άλλων δώρισε το ποσόν των 255.000 δολ. για τις υποτροφίες της τοπικής Οργάνωσης της AHEPA (Bay State District 8, Worcester, MA).
Ενας μήνας ταξίδι στον ωκεανό με το πλοίο, για να ζήσουν οι ξενιτεμένοι την εβδομάδα του Πάσχα στην πατρίδα. «Στην εκδρομή δύνανται να συμμετέχουν μέλη της AHEPA ή μη». Οσοι δεν ξεχνούν την πατρίδα. Οι Οδυσσείς που κρατούν ζωντανή τη σύνδεση με αυτή.
Το έργο της AHEPA
Παρότι τα αρχικά AHEPA σημαίνουν Ελληνοαμερικανική Εκπαιδευτική Προοδευτική Οργάνωση και στα Αγγλικά American Hellenic Educational Progressive Association, το έργο της δεν περιορίζεται στον εκπαιδευτικό τομέα, αλλά ήταν και είναι βαθιά ανθρωπιστικό.
Ηταν με πολυάριθμες και αποφασιστικής σημασίας για την Ελλάδα δράσεις σε νευραλγικούς τομείς της ελληνικής κοινωνίας, όπου υπήρχε ανάγκη. Για παράδειγμα στην υγεία. Το 1950 ανέλαβε τη χρηματοδότηση για την ανέγερση και λειτουργία μέχρι σήμερα του ομώνυμου Νοσοκομείου «AHEPA» στη Θεσσαλονίκη. Ανέλαβε και χρηματοδότησε την κατασκευή της νέας πτέρυγας του Νοσοκομείου «Ευαγγελισμός» στην Αθήνα. Στις δύσκολες στιγμές της ελληνικής ιστορίας. Γνωστότατες είναι οι αποστολές ανθρωπιστικής βοήθειας προς την Ελλάδα την περίοδο της Γερμανοϊταλικής κατοχής.
Η συνεισφορά της στα κέντρα αποκαταστάσεως αναπήρων πολέμου (ΚΑΠΑΤΙΣ) μετά τον πόλεμο ήταν μεγαλειώδης. Ακόμα συνέβαλε σε υιοθεσίες χιλιάδων ορφανών ελληνόπουλων από ομογενείς AHEPAns. Στάθηκε δίπλα στους Ελληνες στις απρόβλεπτες φυσικές καταστροφές. Για παράδειγμα παρείχε τεράστια χρηματική και υλική βοήθεια προς τους σεισμόπληκτους του μεγάλου σεισμού στην Κόρινθο. Ενδιαφέρθηκε για τα παιδιά ιδρύοντας πολλούς βρεφονηπιακούς σταθμούς στην Ελλάδα. Δημιούργησε υποδομές εκπαίδευσης τόσο θεωρητικής με την ίδρυση βιβλιοθηκών, όσο και πρακτικής με την ίδρυση αγροτικών σχολών, όπως η Γεωργική Σχολή του Βέλου Κορινθίας, όπου ακόμα εκπαιδεύονται νέοι και μεγαλύτεροι αγρότες.
Και σήμερα η AHEPA εξακολουθεί να προσφέρει απλόχερα στην πατρίδα. Λίγοι γνωρίζουν στην Ελλάδα ότι είναι ο μεγάλος χορηγός και αρωγός του φιλανθρωπικού έργου της Αρχιεπισκοπής Αθηνών για την καθημερινή διανομή χιλιάδων μερίδων φαγητού και δεμάτων βοηθείας και τροφίμων σε άστεγους και απόρους. Επιπλέον αυτήν την περίοδο της οικονομικής κρίσης ενισχύει και εφοδιάζει πολλά Κοινωνικά Παντοπωλεία, που οργανώνονται από τους Δήμους σε όλη τη χώρα.
Οι σκοποί της οργάνωσης
Αλλωστε οι αναγραφόμενοι σκοποί στα πανομοιότυπα καταστατικά των περιφερειών και της κεντρικής Οργάνωσης AHEPA που εδρεύει στην Αμερική είναι οι εξής, κατ’ αντιγραφή από το άρθρο 3 του Καταστατικού της AHEPA Ελλάδος. «Η προβολή του Ελληνισμού σε όλο τον Κόσμο η ενίσχυση της Παιδείας, η Φιλανθρωπία, η ενθάρρυνση της ενεργούς συμμετοχής στα κοινά (η προβολή της οικογενειακής και ατομικής άμιλλας), η προαγωγή του πατριωτισμού, η προώθηση και η υποστήριξη των εθνικών θεμάτων, ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ο σεβασμός της θρησκευτικής ελευθερίας».
Η ανάγκη της συσπείρωσης
Ηταν η ανάγκη συσπείρωσης των Ελλήνων της Αμερικής μπροστά στη δολοφονική μανία και τις ανθελληνικές επιθέσεις των μελών της Κου-Κλουξ-Κλαν που ώθησε οκτώ Ελληνες μετανάστες στην Ατλάντα της Αμερικής στις 26 Ιουλίου 1922 να ιδρύσουν την AHEPA.
Η διαβόητη οργάνωση Κου-Κλουξ-Κλαν, αριθμούσε πάνω από 500.000 μέλη, που έκαναν οργανωμένες, ανελέητες, μέχρι και δολοφονικές επιθέσεις τόσο κατά των νέγρων όσο και κατά των μεταναστών. Μόλις έξι χρόνια μετά την ίδρυσή της, τον Απρίλιο του 1928, έγινε η πρώτη αποστολή των AHEPA από την Αμερική στην Ελλάδα για ανθρωπιστική βοήθεια και φιλανθρωπικούς σκοπούς. Εκτοτε η βοήθεια των AHEPA είναι αδιάλειπτη, ιδίως μετά τον εμφύλιο μέχρι σήμερα.
Επιπλέον σκοπός της οργάνωσης ήταν να αλληλοβοηθηθούν οι Eλληνες της Αμερικής, ώστε να προσαρμοστούν στη νέα πραγματικότητα της ζωής των. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι την ίδια χρονιά ιδρύθηκε και η Αρχιεπισκοπή Αμερικής. Η AHEPA και η Αρχιεπισκοπή Αμερικής αποδείχθηκαν πυλώνες της διατήρησης της εθνικής συνείδησης των Ελλήνων μεταναστών στην Αμερικανική Ηπειρο.
